[RTL2832U][SDR] Alfa, Bravo, Tango, Vodka...eeee...Whiskey? - wakacje z antenką

[tasza]

♬ ♬ ☘ Nocne granie ☘ ♬ ♬
♫ ♩ ♪ Nevaria ☘ Leaving You (z albumu Finally Free) ♪ ♩ ♫
https://youtu.be/ULRzoNMxU4g

No, to wakacje mamy jakby w połowie, a korzystając z tymczasowej obecności w WAW zabawiamy się przygarniętym za przysłowiowy browarek SDR-kiem. Nasze radyjko to mniej więcej taki okaz: https://pl.aliexpress.com/item/32810030125.html (przykładowa oferta) i jak łatwo doczytać zawiera demodulator DVB-T typu RTL2832U oraz tuner cyfrowy R820T, więcej na https://www.rtl-sdr.com/

00_sdr.jpg

Zabawa jest super, ponieważ balkon mamy od strony lotniska na Okęciu (~8km), po drugiej stronie bloku jest lotnisko polowe Babice (~2km), tak więc ciągle coś nad nami i w okolicy lata. No i gada.

Oprogramowanie dla Linux (Kubuntu 20.04) to pakiety
rtl-sdr - niskopoziomowe przydasie
gqrx-sdr - GUI do radyjka
gnuradio - pokręcone nieco, to na potem

Instalują się Synaptikiem wraz z zależnościami, nie ma żadnych czarów po drodze.

Pudełko melduje się w systemie następująco:

Kod: Zaznacz cały

[36601.536102] usb 1-6: new high-speed USB device number 7 using ehci-pci
[36601.710572] usb 1-6: New USB device found, idVendor=0bda, idProduct=2832, bcdDevice= 1.00
[36601.710575] usb 1-6: New USB device strings: Mfr=1, Product=2, SerialNumber=3
[36601.710577] usb 1-6: Product: RTL2832U
[36601.710579] usb 1-6: Manufacturer: Generic
[36601.710580] usb 1-6: SerialNumber: 77771111153705700
[36601.717441] usb 1-6: dvb_usb_v2: found a 'Realtek RTL2832U reference design' in warm state
[36601.791978] usb 1-6: dvb_usb_v2: will pass the complete MPEG2 transport stream to the software demuxer
[36601.791989] dvbdev: DVB: registering new adapter (Realtek RTL2832U reference design)
[36601.791993] usb 1-6: media controller created
[36601.794740] dvbdev: dvb_create_media_entity: media entity 'dvb-demux' registered.
[36601.799528] i2c i2c-10: Added multiplexed i2c bus 11
[36601.799532] rtl2832 10-0010: Realtek RTL2832 successfully attached
[36601.799550] usb 1-6: DVB: registering adapter 0 frontend 0 (Realtek RTL2832 (DVB-T))...
[36601.799557] dvbdev: dvb_create_media_entity: media entity 'Realtek RTL2832 (DVB-T)' registered.
[36601.799621] r820t 11-001a: creating new instance
[36601.816449] r820t 11-001a: Rafael Micro r820t successfully identified
[36601.818800] rtl2832_sdr rtl2832_sdr.3.auto: Registered as swradio0
[36601.818802] rtl2832_sdr rtl2832_sdr.3.auto: Realtek RTL2832 SDR attached
[36601.818804] rtl2832_sdr rtl2832_sdr.3.auto: SDR API is still slightly experimental and functionality changes may follow
[36601.829200] Registered IR keymap rc-empty
[36601.829236] rc rc0: Realtek RTL2832U reference design as /devices/pci0000:00/0000:00:1d.7/usb1/1-6/rc/rc0
[36601.829283] rc rc0: lirc_dev: driver dvb_usb_rtl28xxu registered at minor = 0, raw IR receiver, no transmitter
[36601.829335] input: Realtek RTL2832U reference design as /devices/pci0000:00/0000:00:1d.7/usb1/1-6/rc/rc0/input20
[36601.829628] usb 1-6: dvb_usb_v2: schedule remote query interval to 200 msecs
[36601.851068] usb 1-6: dvb_usb_v2: 'Realtek RTL2832U reference design' successfully initialized and connected


Ale aby korzystać z interfejsu należy jeszcze przygotować regułkę dla udev-a:

Kod: Zaznacz cały

SUBSYSTEM=="usb", ATTRS{idVendor}=="0bda", ATTRS{idProduct}=="2838", GROUP="adm",
MODE="0666", SYMLINK+="rtl_sdr"


Z uwagi, że chałupkę mamy do dyspozycji grzecznościowo i przejściowo - zamontowanie jakiejkolwiek anteny nie jest proste, póki co posiłkujemy się balkonem, skrzętnie korzystając z faktu, że jesteśmy w okolicy uczęszczanej przez samoloty. I dlatego padło na pasmo lotnicze, poszukiwania w sieci wykazały, że antena będzie niewielka, a co za tym idzie - możliwa do tymczasowego ustawienia/przywiązania.

Pierwszy eksperyment to antena "Bazooka", przeliczona na czuja na środek pasma w okolicach 128 MHz, w sumie to kawałek koncentryka i kilka listewek, które naszym Bemowiakom zostały w piwnicy po remoncie.

http://www.i1wqrlinkradio.com/category/ ... zooka.html

01_bazooka.jpg

No i super słychać, jak to się mawia od pierwszego kopa.

https://youtu.be/HmFzOq8t74c

Drugi eksperyment z dwoma rurkami z aluminium, dipol na 1/4 długości fali wyliczony stronką:
https://www.translatorscafe.com/unit-co ... e-antenna/

02_dipol.jpg

No i takie to słuchowisko się nagrało:

https://youtu.be/x-qIA-7WfFw

W programie Gqrx mamy zakładki na Okęcie i Babice, ciekawe jakim sposobem łapiemy coś co brzmi jak informacja FIS z Olsztyna...albo coś źle interpretujemy. Do kontroli jak nam się coś poprzestawia w programie mamy gadaczkę ATIS z Okęcia i ich automatyczną pogodynkę, bardzo przydatne się okazały do ustawienia poprawki w częstotliwości tunera.

A tak w ogóle, to spis częstotliwości pasma lotniczego, który nam pomaga:
http://sq9jdo.com.pl/Niezbednik/Bandplan/lotnicze.html
I dodatkowo:
http://konektor.nazwa.pl/facebook/airfreq02022017.pdf
http://www.elektronikjk.com/telekomunik ... we/10.html

Słucha się tych pogawędek na początku strasznie egzotycznie, ale to formalny język w komunikacji lotniczej, jak się poczyta nieco co jest do czego i jednocześnie osłucha, można wiele wywnioskować z rozmów pomiędzy wieżą i samolotem czy helikopterem, zatem garstka linków:

Alfabet fonetyczny:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet_fonetyczny_ICAO
https://specjalnosci.zhp.pl/wp-content/ ... O-NATO.pdf

Komunikacja radiowa i frazeologia:
https://www.samoloty.pl/niezbednik-pilo ... stosowaniu
https://dlapilota.pl/wiadomosci/polska/ ... a-lotnicza
https://dlapilota.pl/files/upld/icao_doc_fl_1110.pdf
http://e-learning.prz.edu.pl/pluginfile ... k_FULL.pdf

Takie nocne nasłuchiwanie jest mega fajnym zajęciem, często można wyłapać "kffiatki" typu:
- dobry wieczór wieżyczko
- witaj radyjko
- to jest lot bez planu lotu

Na tymczasowym badylu, który wisi na balustradzie łapiemy też rozmowy na 144 MHz i na 446 MHz, ale to już chyba zależy od chwilowych warunków propagacyjnych (poda dnia, chmury), myślę że sporo łapiemy po odbiciach od bloków. Młodej udało się posłuchać późno w nocy rozmowy, gdzie jedna z osób nadawała z Nieporętu na 2m, to okolice zalewu Zegrze, szmat drogi i doleciało jakoś....

No i garstka spostrzeżeń dwóch totalnych radiowych lam:
- prawda to wielka i objawiona - bardzo dużo zależy od anteny. Ten kikutek co był w paczce z radyjkiem to nadaje się do RMF FM najwyżej. A jak wrócimy do domku - trzeba będzie zastanowić się nad czymś konkretnym i raczej na dachu
- przy odrobinie uporu także i w blokowisku da się jakiś nasłuch zorganizować, po prostu trzeba pokombinować mając na uwadze metal balustrad i beton z czasów PRL.
- cierpliwość i jakby fart to podstawa, ponieważ i dłużej trwające cisze się zdarzają, a potem rozmowa nie tam gdzie chcemy, trzeba nauczyć się polować
- oprogramowanie dla Linux chyba nieco uboższym się wydaje do tych windowsowych SDR# czy Airspy, no ale nie mamy windowsa pod ręką, cieszymy się tym co jest, na parkingu jest GRC - GNU Radio Companion, ale to jak się naumiemy.
- skanując pasma w poszukiwaniu ludzkiego głosu (normalnie postapokaliptyczne klimaty) można spotkać całą masę automatów bziakających cyklicznie w tylko sobie znanym narzeczu, czy to jakieś odczyty liczników? monitoring? telemetria? trzeba by się kiedyś temu przyglądnąć na spokojnie.

Póki co w tę zabawę wrzuciłyśmy parędziesiąt złotych, głównie to koncentryk i wtyczka SMA w pawilonie na Wolumenie, a fun jest maksymalny.

[ZbeeGin]

- skanując pasma w poszukiwaniu ludzkiego głosu (normalnie postapokaliptyczne klimaty) można spotkać całą masę automatów bziakających cyklicznie w tylko sobie znanym narzeczu, czy to jakieś odczyty liczników? monitoring? telemetria? trzeba by się kiedyś temu przyglądnąć na spokojnie.

Myślę, że pomogłyby listy znanych nadajników różnej maści:
• http://qrg.globaltuners.com
• https://www.short-wave.info/index.php

A jeśli chodzi o "stacje numeryczne" to najlepiej http://priyom.org

[tasza]

Dziękuje, poszperam w tym także.
A póki co, szybka prowizorka z tego co w pobliskim Bricomanie. Wszystko tymczasowe i w przypadku zadymy natychmiast demontowalne, to ma do końca wakacji dotrwać, potem się zobaczy. Myślę, że trytytki są genialną zdobyczą współczesnej techniki, naprawdę, bez tego cała ta pokraczna konstrukcja nie miałaby szans.
Nie mam pojęcia jakie to ma SWR, impedancję, etc/itd. Na słuch - względem poprzedniej konstrukcji z listewek - jest identycznie, to znaczy gra całkiem ładnie, cel osiągnięty a co jest wszystko warte pokaże najbliższa burza.

[GrumpyRez]

Pomysł z butelkami super!

[j23]

(...)- cierpliwość i jakby fart to podstawa, ponieważ i dłużej trwające cisze się zdarzają, a potem rozmowa nie tam gdzie chcemy, trzeba nauczyć się polować(...)

Cierpliwość - prawda, trzeba mieć. Fart... niekoniecznie, bardziej sprzęt, który po prostu działa i rozeznanie w nadawaniu stacji tzw.DX (Distance Excellence) poprzez różne programy, strony, informacje o tym, tzw. DX Clusters:https://www.google.pl/search?q=dx+cluster

(...)- oprogramowanie dla Linux chyba nieco uboższym się wydaje do tych windowsowych SDR#
(...)

Czy ja wiem?.. Kiedyś używałem programu FLDIGI (do wszystkich emisji poza JT65), oraz WSJT (do emisji JT65).
Poniżej link rzekomo ułatwiający skonfigurowanie SDR i FLDIGI (nie próbowałem tego, ale opis wydaje się całkiem spoko):
https://www.rtl-sdr.com/tag/fldigi/

(...)- skanując pasma w poszukiwaniu ludzkiego głosu (normalnie postapokaliptyczne klimaty) można spotkać całą masę automatów bziakających cyklicznie w tylko sobie znanym narzeczu, czy to jakieś odczyty liczników? monitoring? telemetria?(...)

W miejscu skąd to odbierasz (obszar w pobliżu lotniska) stawiałbym, że może to być sygnał od: beacon'ów/radarów/radiolatarni lotniczych lub przemienników ukf, chyba że ktoś próbuje cokolwiek innego jak np.LoRaWAN

Co do przenośnej, wydajnej i fajnej anteny to jak masz czas, chęci i możliwości to możesz spróbować zbudować taką antenę:
https://www.kerryamateurradiogroup.com/ei9fvb-foldable-cobwebb-antenna.php

Pozdrawiam i miłego odbioru stacji! VY73 J23
P.S. Są karty QSL dla nasłuchowców stacji radiowych, takie papierowe, lub czasem cyfrowe, ale pewnie wiesz...

[Malanow]

A ja polecam eksperymentalny sterownik i direct sampling mod, który umożliwia zejście z odbieranym sygnałem na KF, ewentualnie jakiś upconverter.

PS. SWR się nie przejmuj, bo nie używasz tej anteny do nadawania.

[gaweł]

- dobry wieczór wieżyczko
- witaj radyjko
- to jest lot bez planu lotu

Może trochę off topic. W kwestii planu lotu, to jest interesujący film "Plan lotu", ma ciekawą intrygę.

[tasza]

Taka jakby sytuacja:

20200806_092844_HDR (kopia).jpg

20200806_092832_HDR.jpg

20200806_092825_HDR.jpg

20200806_092844_HDR.jpg

może też chciała pogadać z Warszawa TWR?

[gaweł]

Dialog- ważna rzecz.

[tasza]

"Niski poziom hałasu i wysoki obwód wzmacniający przeciążenie! Idealny do wzmacniania różnych sygnałów RF"

Nooo, jak się czyta taką zachętę, to nie można przejść obojętnie, zatem eksperymentów z radiem lotniczym ciąg dalszy, tym razem z udziałem wzmacniacza RF nadesłanego z Chinowa. O taka oferta mniej więcej to była: https://www.aliexpress.com/i/32850667097.html

Wzmacniaczyk wraz z całą bandą przelotek SMA-BNC widzimy na zdjęciu poniżej.

00_rfamp_i_wtyczki.jpg

Wartości elementów trudno określić, największy smutek to brak oznaczeń na układzie scalonym, szkoda bo mając pdf można by jakoś rozsądniej i mniej na czuja tym się posługiwać. Napisali, że to ma +20dB wzmocnienia, to znaczy się 10V/V, no dobrze - sprawdzimy zatem. Testowa instalacja z wykorzystaniem puderniczki AD2 prezentuje się następująco:

01_rfamp_test.jpg

A działa tak: sygnał z generatora trafia na wejście RFin modułu, z wyjścia RFout wzmocniony sygnał idzie do CH1 oscyloskopu (zworka w tryb AC). Zasilanie +5V z AD2, ferrytowy filtr to chyba bardziej dla hecy, ale skoro udało się je wydłubać z wyrzuconego do zsypu zasilacza, to czemu nie? No i mamy taki oto efekt testu:

02_Zrzut ekranu z 2020-08-14 18-51-31.png

Ustawiłam sygnał prostokątny, wychodząc z założenia, że wyższe harmoniczne wartości 5MHz też przez wzmacniacz przelecą i będzie co oglądać. Niestety, nie mam tu pod ręką wiarygodnego (o znanej amplitudzie i częstotliwości) źródła sygnału radiowego, stąd taka prowizorka, ale w sumie to pokazała to, co chciałam - 1.46V / 146mV daje deklarowane +20dB (Ku=10V/V).

Skoro modułek rzeczywiście wzmacnia, to sprawdzamy jak to będzie grało z naszym SDR-kiem, kolejna instalacja na balkonie, zasilanie z trzech baterii paluszkowych czyli jakieś 4.5V. No i wyszło tak:

03_rfamp_run.jpg

z fr-amp
https://youtu.be/l-J28udHLig

Faktycznie, wzmocnienie jest, ale jak widać i słychać wszystkiego co antena na balkonie zbiera, a niestety zbiera sporo więcej niż gadających lotników. Na filmiku jest moment, że przebijają się jakieś audycje radiowe, momentami było słychać jakiś azjatycki język i coś a'la śpiewy z meczetu...no masakra. I to w obrębie pasma lotniczego, gdzie w sumie powinna być cisza dla niezainteresowanych. Trudno mi ustalić czy to rzeczywiście na tym zakresie ktoś śmieci, czy SDR łapie coś z innych pasm, na zasadzie harmonicznych, nie mam pojęcia. Te +20dB wzmocnienia to by się zgadzały - suwak LNA w ustawieniach SDR przesunięty na minimum - finalnie dało to efekt akustycznie podobny jak ustawienie na +20..25dB przy bezpośrednim zapięciu anteny. Tylko te śmieci... Dla szybkiego porównania jak instalacja gra w tych samych warunkach (z dokładnością do wzmacniacza), mamy filmik:

bez rf-amp
https://youtu.be/IRUVJ2C2xOU

No i jaka wartość dodana z tego modułku? No póki co to niewielka raczej, ale mam taką śmiałą teorię, że potrzeba nam jakowegoś filtru pasmowo-przepustowego na przykład takiego jak z linka: https://www.ebay.com/itm/Airband-AIR-BA ... 3085619507
I ten filtr należałoby wstawić pomiędzy antenę a wzmacniacz, wtedy wytnie nam ten cały hałas pobocznych stacji, zostawiając samoloty. Oczywiście 20$ za takiego cosia nie dam, no bez jaj. Trzeba po prostu wygoglować jak taki filterek sobie zmajstrować na zasadzie DIY i powinno być ok.

[gaweł]

I ten filtr należałoby wstawić pomiędzy antenę a wzmacniacz, wtedy wytnie nam ten cały hałas pobocznych stacji, zostawiając samoloty.

Jak masz ochotę, to oferuję publikację (książka w PDF) na temat syntezy filtrów, wystarczy, że dasz znać i dostaniesz.

[tasza]

Ooo, no ja dziękuje za dobre chęci, ale jak wiesz proszenie o cokolwiek nie jest moją najmocniejszą stroną. Kniżek (także w formie elektronicznej) mam w tej tematyce pod dostatkiem, a odnośnie filtrów to ślady na psychice zostawiła mi ta pozycja (tylko że w pierwszej edycji):
Analog And Digital Filter Design
http://dea.unsj.edu.ar/sredes/Biblioauxi/WINDER,%20S.%20(2002).%20Analog%20and%20Digital%20Filter%20Design%20(2nd%20ed.).pdf
Tak w okolicach egzaminu z Teori Sygnałów to ja byłam w te klocki naprawdę dobra bez kitu.

No i cóż, otworzyło się po pandemii bemowskie The Pole i cała elektronika automatycznie poszła w kąt, takie życie (zakręcone). Zatem w temacie niedoszłego filtru w.cz do antenki - to z tego projektu radyjka lotniczego planowałam wydłubać filtr pasmowo-przepustowy i jakoś zaadaptować do SDR-a:
http://www.tonyvanroon.com/oldwebsite/c ... viarx.html
A tu kalkulator dla ewentualne weryfikacji wartości elementów:
https://www.allaboutcircuits.com/tools/ ... alculator/
No i kalkulatory do obliczania ceweczek powietrznych, takie czary-mary, które krótkofalowcy chyba lubią:
http://www.circuits.dk/calculator_singl ... ircore.htm
https://hamwaves.com/inductance/en/index.html#input

Kolejny temat, który przegrał fikołkami to GNU Radio, więc tylko w formie garści linków, zrzutek ekranu i filmiku, może komu się przyda na zachętę.

eksperymenty z GRC:
https://youtu.be/GDK8QIk7tq8

Takie przemyślenie mam, że wpisywanie na czuja wartości współczynników bloków przetwarzających to słaby pomysł, bez choćby zgrubnego oglądu co one znaczą i jak wpływają na działanie toru sygnałowego, stąd warto choćby pierwsze podstawowe rozdziały poczytać z tych na przykład publikacji, ale to już wedle własnego uważania.

The Scientist and Engineer's Guide to Digital Signal Processing
https://users.dimi.uniud.it/~antonio.da ... rocess.pdf

Discrete-time signal processing
https://d1.amobbs.com/bbs_upload782111/ ... 523225.pdf

Digital Signal Processing Fundamentals and Applications
http://dl.booktolearn.com/ebooks2/engin ... g_a6f1.pdf

A to w formie klasycznej celulozy, moim zdaniem bardzo przydatne publikacje i w sumie często w nie zerkam, choć jednak głównie w związku z pracą.

Obwody i układy
https://tezeusz.pl/obwody-i-uklady-athanasios-papoulis

Sterowanie i systemy dynamiczne
https://tezeusz.pl/takahashi-y-sterowan ... zne-869579

No i po wakacjach.

[gaweł]

No hardcore z tymi filtrami. Cegła na prawie 500 stron . Ja jakoś nie miałem na studiach takich rzeczy, wiesz, inne czasy i inne miejsce. Mi najbardziej dała się we znaki teoria układów liniowych z naczelną pozycją Takahasi. Jednak, jak widzę z doświadczenia, jeżeli coś trzeba umieć lub zrobić i tak to dopadnie. Od pewnych tematów nie da się uciec. Na studiach trochę zlewałem analogi i... teraz mnie dopadło, więc gwałtownie trzeba poszerzać wiedzę w temacie. Wakacje się skończyły, czas zabrać się do pracy, ach te analogi...